Van windmolenblad tot villawijk
Bastienne Wentzel

4 december 2018, NWO

Een fictief nieuwsbericht - 4 dec 2038.
Op 1 november 2038 opende koningin Máxima het huizenpark “Rumah Hijau” even buiten Kuala Lumpur in Maleisië. Het park is bijzonder: de huizen zijn geheel vervaardigd van gerecyclede vezelversterkte composieten: oude windmolenbladen, boten en delen van treinstellen.

De eerste bewoners zijn inmiddels in hun luxe villa’s in Maleisië getrokken, waarin alle hout als constructiemateriaal is vervangen. Het nieuwe materiaal kan de vochtige hitte van het tropische klimaat veel beter weerstaan en gaat tientallen jaren langer mee.
De technologie hiervoor komt uit Nederland, vertelt Windesheim-onderzoekster Margie Topp, die aan de wieg stond van deze technologie. “Recyclen van composieten die bestaan uit hars en glasvezels kunnen we al bijna twintig jaar. Maar in de beginjaren werden hier vooral sterke en vlakke constructies van gemaakt zoals oeverbeschoeiingen. De eerste grootschalige fabriek daarvoor opende in 2020. De techniek is zo ver gevorderd dat we alle vormen kunnen maken die nodig zijn voor de constructie van woningen. Het materiaal is nu net zo goedkoop als hout. De markt is er ook klaar voor: misschien ziet hout er soms mooier uit, maar ten behoeve van de circulaire economie moeten we wat minder kritisch zijn over het uiterlijk van materialen. Consumenten denken hier hetzelfde over, want alle villa’s in “Rumah Hijau” zijn inmiddels verkocht!”

Eigenschappen behouden
Het project begon klein, vertelt Topp. “We kregen een kleine subsidie van NWO waarmee we onderzochten of we versnipperde composieten van oude bootjes konden hergebruiken. Dat project liep als een tierelier!”
De onderzoekers kozen ervoor de snippers lang te laten, tien keer zo lang als ze breed zijn, zodat de vezels in het composiet hun sterkte behouden. Een klein percentage, 10 tot 30% nieuw hars zorgt voor de binding van de snippers tot een sterk materiaal. Het proces is zeer energiezuinig, omdat bij het uitharden van de hars veel warmte vrijkomt. Daardoor is weinig energie nodig voor het proces.
Drie jaar na de eerste experimenten stonden er pilot plants voor oeverbeschoeiing en voor OSB-achtige platen, waarmee je bijvoorbeeld interieurdelen kunt maken. Al gauw bleek dat de technologie ook winstgevend toe te passen is in de industrie. “Grote energiebedrijven waren daarom al snel geïnteresseerd,” zegt Topp. “Zij zaten in hun maag met tonnen oude windmolenbladen. Daarom is onze technologie destijds zo snel van de grond gekomen.”
Er was namelijk wel een Europese standaard voor het verwerken van composieten met vezels, maar die voldeed niet aan de eisen voor de circulaire economie. Het oude composiet werd toegevoegd aan de cementovens, de hars werd daarbij verbrand wat energie opleverde en de glasvezels die overbleven werden toegevoegd aan cement als vulstof. “Daarbij verlies je dus de goede eigenschappen van de composieten. Je verbrandt een waardevolle stof en je verliest de sterkte van de vezels. Dat is zonde,” aldus Topp.
Het hergebruik van vezelversterkte composieten op de nieuwe manier is nu zo’n jaar of tien de nieuwe Europese standaard. Maar het heeft nog even geduurd voordat er meer met het gerecyclede materiaal werd gedaan dan weg- en waterbouw, zoals oeverbeschoeiingen, wrijfgordingen en drukvaste platen. “Dat komt omdat we er ook mee moesten leren ontwerpen,” vertelt Topp. “Het materiaal heeft andere eigenschappen dan hout of beton. Het is bijvoorbeeld minder makkelijk in complexe vormen te maken. Dat we nu genoeg ervaring en creatieve ontwerpers hebben om een villapark te bouwen ben ik heel blij mee!”

In december 2018 bracht NWO de fictieve krant 'Holland Chemistry News' uit met als fictieve verschijningsdatum 4 december 2038. BMedia schreef onder andere dit artikel, dat in het Engels in de krant is gepubliceerd.