Wie mag de dvd opvolgen?
Bastienne Wentzel
5 oktober 2006, Intermediair
De DVD is aan opvolging toe. En weer - net als toen de standaard voor de video moest worden gezet - strijden een paar kandidaten om de hegemonie.
High Definition heeft de toekomst, zo bleek op de IFA, een grote elektronicabeurs die begin september in Berlijn werd gehouden. Een HD-televisie heeft een veel hogere resolutie en daardoor een veel helderder beeld dan een gewone beeldbuis. Tijdens het WK voetbal afgelopen juni hadden de ballen al van het scherm moeten spatten in duizenden huishoudens. Het verwachte succes van HD-televisie bleef toen echter uit vanwege technische problemen. Die zijn opgelost, zegt elektronicaproducent Philips. Nederland kan overstappen op HD.
Zijn hoge resolutie dankt de HD-televisie aan het feit dat hij minimaal 720 en in het ideale geval zelfs 1080 horizontale beeldlijnen kan weergeven, tegen 540 horizontale lijnen bij een gewone televisie. Films worden inmiddels speciaal in hogere resolutie opgenomen voor weergave in HD. Maar een speelfilm in HD-kwaliteit heeft veel ruimte nodig op een schijfje. Dat past niet meer op een DVD. Enter de DVD-opvolger.
Blauwe opvolger
Twee nieuwe standaarden strijden sindsdien om de troonopvolging; de High Definition-DVD (HD-DVD) en de Blu-ray Disc (kortweg BD). Beide apparaten gebruiken een blauwe laser in plaats van een rode uit de DVD. HD-DVD, halverwege de jaren negentig ontwikkeld door Toshiba, lijkt het meest op zijn voorganger. De manier waarop de datalaag in het schijfje van ruim een millimeter dik is verwerkt is hetzelfde. De productielijn hoeft nauwelijks te worden aangepast om HD-DVD schijfjes en apparatuur te produceren. Daarmee worden de kosten gedrukt. Een ander voordeel van de opbouw van het HD-DVD schijfje is de hoge krasbestendigheid. Als er een kras op de buitenkant zit kan de laserstraal links of rechts van de kras nog bij de data komen en de schijf uitlezen.
Ook Sony en Philips zijn in 1997 om de tafel gaan zitten om een nieuw opslagmedium te ontwikkelen. Zij stonden aan de basis van het Blu-ray formaat. De bedrijven besloten de datalaag, de putjes, dicht onder het leesoppervlak (de spiegelende kant) van de schijf te plaatsen. Daardoor is de BD wel veel gevoeliger voor krassen dan CD, DVD of concurrent HD-DVD. De eerste schijfjes werden in een doosje, de caddy of cartridge, verpakt, waardoor ze niet meer op een CD leken. Dit beschouwde Philips als een nadeel, waarna ze een hardcoating ontwikkelden. Dit is een soortgelijke techniek waarmee het glas van een horloge wordt beschermd tegen krassen. Die laag is zo hard dat je er met staalwol op kan wrijven zonder de schijf te krassen, claimt Philips.
Strijd om gigabytes
Het verschil in de schijfjes tussen de twee concurrerende standaarden betekent een verschil in opslagcapaciteit. HD-DVD is daarbij in het nadeel. Op een BD past 25 gigabyte (GB) tegenover 15 GB op een HD-DVD. Beide formaten hebben al een dual-layer schijf ontwikkeld. Die bevatten twee datalagen waardoor er twee keer zoveel informatie op past: 50 respectievelijk 30 GB.
Frank Simonis, strategic marketing director bij Philips Optical Storage, denkt dat er behoefte is aan deze grote capaciteit. Een standaard film van een kleine twee uur in HD formaat met wat features is al 25 GB. Sony wil bovendien reality games gaan uitbrengen op HD formaat voor zijn nieuwe Playstation 3 spelcomputer met BD-speler. Volgens Simonis biedt de HD-DVD niet voldoende ruimte voor deze toepassingen. Toshiba lijkt dat probleem echter al te hebben opgelost door een drielaags HD-DVD te maken met 45GB capaciteit.
De eerste BD en HD-DVD spelers zijn afgelopen voorjaar op de Japanse en Amerikaanse markt gebracht. Op de Europese markt heeft Toshiba sinds eind mei al een laptop met HD-DVD speler. Toshibas losse speler en recorder volgen in november respectievelijk het voorjaar. Blu-ray is iets later: Samsungs eerste BD speler op de Europese markt is vanaf eind oktober te koop. Philips brengt nog voor de kerst een Media Center met BD speler en een BD recorder uit. "Ga er maar vanuit dat begin volgend jaar een heel breed palet aan oplossingen voor de huiskamer en de pc zal worden aangeboden," zegt Simonis. Opneembare schijfjes voor beide apparaten liggen gek genoeg nu al in de winkel.
De oorlog bestaat niet
Komt er nu wel of geen oorlog tussen twee nieuwe standaarden? Wie zal die winnen? Edward Sterenborg van de Consumentenbond weet het nog niet zeker: "Denk aan de strijd tussen VHS, Betamax en Video2000. Die is niet op basis van techniek gewonnen. De kwaliteit van het beeld lijkt op het eerste gezicht van beide goed te zijn, gebaseerd op een test van onze Amerikaanse collega's. Voor wat het waard is, want een test met slechts twee apparaten (de Samsung BD speler en de Toshiba HD-DVD speler) is weinig wetenschappelijk."
De BD speler van Samsung gaat €1300 kosten, de goedkoopste HD-DVD speler van Toshiba die nu al op internet besteld kan worden (maar waarschijnlijk pas in november geleverd wordt) is ruim €500. Een groot verschil waarmee HD-DVD in het voordeel lijkt. Een prijsvergelijking op Amazon.com wijst uit dat de prijs van films op beide schijfjes elkaar niet veel ontloopt. Voor allebei ligt het gemiddelde rond de twintig dollar. HD-DVDs lijken beter te verkopen volgens deze website. Bovendien zijn er vooralsnog meer titels op HD-DVD beschikbaar dan op BD.
Simonis van Philips weet het wel zeker: Blu-ray is de enige opvolger van DVD. "Een oorlog krijgen we niet. Dat is een discussie die vooral door de media wordt gevoerd." Inno Frencken, marketing manager van Toshiba denkt dat de lagere kosten de consument zullen overhalen om voor HD-DVD te kiezen. "Uiteindelijk beslist de consument. Wij denken dat de prijs een hele belangrijke factor zal zijn."
Blauw is lastig
De blauwe laser die in HD-DVD en Blu-ray wordt gebruikt is een zogenaamde diode-laser. Dat betekent dat het deel wat licht uitzendt in feite een LED is, vergelijkbaar met de indicatielampjes op bijvoorbeeld DVD-spelers. Rode en groene LEDs bestaan al decennia maar de blauwe LED heeft lang op zich laten wachten. Een materiaal (halfgeleider) dat blauw licht kan uitzenden is zeldzaam omdat het per definitie minder stabiel is dan een die rood of groen licht uitstraalt. Een blauwe LED heeft dus een korte levensduur.
Pas in het begin van de jaren negentig lukte het Shuji Nakamura, van Nichia Chemical Industries in Japan voor het eerst om een zogenaamde galliumnitride diode te maken die blauw licht uitstraalt. Vervolgens duurde het nog tot 1997 voordat het Nakamura lukte van deze LED een laser te bouwen die minimaal tienduizend uur meegaat. Ten slotte slaagde het bedrijf Nichia erin om deze blauwe laser aan de lopende band te produceren zodat de prijs daalde van tweeduizend dollar naar enkele dollars per stuk.
Het verschil in golflengte tussen de rode (650 nm) en de blauwe (405 nm) laser is cruciaal voor de hoeveelheid data die op een schijfje past. Hoe kleiner de golflengte, hoe kleiner de vlek waarmee de laserstraal op de schijf schijnt. De putjes waaruit het dataspoor bestaat kunnen dan ook kleiner zijn en de sporen kunnen dichter bij elkaar liggen. Ter vergelijk: de putjes op een DVD zijn ongeveer 400 nm groot, op een HD-DVD of BD zijn ze 150 nm. De sporen liggen respectievelijk 740 nm en 320 nm uit elkaar. Er kan per saldo drie tot vijf keer zoveel data op een nieuwe schijf als op een DVD.
Het artikel is gepubliceerd in Intermediair no. 40, 5 oktober 2006.
Zijn hoge resolutie dankt de HD-televisie aan het feit dat hij minimaal 720 en in het ideale geval zelfs 1080 horizontale beeldlijnen kan weergeven, tegen 540 horizontale lijnen bij een gewone televisie. Films worden inmiddels speciaal in hogere resolutie opgenomen voor weergave in HD. Maar een speelfilm in HD-kwaliteit heeft veel ruimte nodig op een schijfje. Dat past niet meer op een DVD. Enter de DVD-opvolger.
Blauwe opvolger
Twee nieuwe standaarden strijden sindsdien om de troonopvolging; de High Definition-DVD (HD-DVD) en de Blu-ray Disc (kortweg BD). Beide apparaten gebruiken een blauwe laser in plaats van een rode uit de DVD. HD-DVD, halverwege de jaren negentig ontwikkeld door Toshiba, lijkt het meest op zijn voorganger. De manier waarop de datalaag in het schijfje van ruim een millimeter dik is verwerkt is hetzelfde. De productielijn hoeft nauwelijks te worden aangepast om HD-DVD schijfjes en apparatuur te produceren. Daarmee worden de kosten gedrukt. Een ander voordeel van de opbouw van het HD-DVD schijfje is de hoge krasbestendigheid. Als er een kras op de buitenkant zit kan de laserstraal links of rechts van de kras nog bij de data komen en de schijf uitlezen.
Ook Sony en Philips zijn in 1997 om de tafel gaan zitten om een nieuw opslagmedium te ontwikkelen. Zij stonden aan de basis van het Blu-ray formaat. De bedrijven besloten de datalaag, de putjes, dicht onder het leesoppervlak (de spiegelende kant) van de schijf te plaatsen. Daardoor is de BD wel veel gevoeliger voor krassen dan CD, DVD of concurrent HD-DVD. De eerste schijfjes werden in een doosje, de caddy of cartridge, verpakt, waardoor ze niet meer op een CD leken. Dit beschouwde Philips als een nadeel, waarna ze een hardcoating ontwikkelden. Dit is een soortgelijke techniek waarmee het glas van een horloge wordt beschermd tegen krassen. Die laag is zo hard dat je er met staalwol op kan wrijven zonder de schijf te krassen, claimt Philips.
Strijd om gigabytes
Het verschil in de schijfjes tussen de twee concurrerende standaarden betekent een verschil in opslagcapaciteit. HD-DVD is daarbij in het nadeel. Op een BD past 25 gigabyte (GB) tegenover 15 GB op een HD-DVD. Beide formaten hebben al een dual-layer schijf ontwikkeld. Die bevatten twee datalagen waardoor er twee keer zoveel informatie op past: 50 respectievelijk 30 GB.
Frank Simonis, strategic marketing director bij Philips Optical Storage, denkt dat er behoefte is aan deze grote capaciteit. Een standaard film van een kleine twee uur in HD formaat met wat features is al 25 GB. Sony wil bovendien reality games gaan uitbrengen op HD formaat voor zijn nieuwe Playstation 3 spelcomputer met BD-speler. Volgens Simonis biedt de HD-DVD niet voldoende ruimte voor deze toepassingen. Toshiba lijkt dat probleem echter al te hebben opgelost door een drielaags HD-DVD te maken met 45GB capaciteit.
De eerste BD en HD-DVD spelers zijn afgelopen voorjaar op de Japanse en Amerikaanse markt gebracht. Op de Europese markt heeft Toshiba sinds eind mei al een laptop met HD-DVD speler. Toshibas losse speler en recorder volgen in november respectievelijk het voorjaar. Blu-ray is iets later: Samsungs eerste BD speler op de Europese markt is vanaf eind oktober te koop. Philips brengt nog voor de kerst een Media Center met BD speler en een BD recorder uit. "Ga er maar vanuit dat begin volgend jaar een heel breed palet aan oplossingen voor de huiskamer en de pc zal worden aangeboden," zegt Simonis. Opneembare schijfjes voor beide apparaten liggen gek genoeg nu al in de winkel.
De oorlog bestaat niet
Komt er nu wel of geen oorlog tussen twee nieuwe standaarden? Wie zal die winnen? Edward Sterenborg van de Consumentenbond weet het nog niet zeker: "Denk aan de strijd tussen VHS, Betamax en Video2000. Die is niet op basis van techniek gewonnen. De kwaliteit van het beeld lijkt op het eerste gezicht van beide goed te zijn, gebaseerd op een test van onze Amerikaanse collega's. Voor wat het waard is, want een test met slechts twee apparaten (de Samsung BD speler en de Toshiba HD-DVD speler) is weinig wetenschappelijk."
De BD speler van Samsung gaat €1300 kosten, de goedkoopste HD-DVD speler van Toshiba die nu al op internet besteld kan worden (maar waarschijnlijk pas in november geleverd wordt) is ruim €500. Een groot verschil waarmee HD-DVD in het voordeel lijkt. Een prijsvergelijking op Amazon.com wijst uit dat de prijs van films op beide schijfjes elkaar niet veel ontloopt. Voor allebei ligt het gemiddelde rond de twintig dollar. HD-DVDs lijken beter te verkopen volgens deze website. Bovendien zijn er vooralsnog meer titels op HD-DVD beschikbaar dan op BD.
Simonis van Philips weet het wel zeker: Blu-ray is de enige opvolger van DVD. "Een oorlog krijgen we niet. Dat is een discussie die vooral door de media wordt gevoerd." Inno Frencken, marketing manager van Toshiba denkt dat de lagere kosten de consument zullen overhalen om voor HD-DVD te kiezen. "Uiteindelijk beslist de consument. Wij denken dat de prijs een hele belangrijke factor zal zijn."
Blauw is lastig
De blauwe laser die in HD-DVD en Blu-ray wordt gebruikt is een zogenaamde diode-laser. Dat betekent dat het deel wat licht uitzendt in feite een LED is, vergelijkbaar met de indicatielampjes op bijvoorbeeld DVD-spelers. Rode en groene LEDs bestaan al decennia maar de blauwe LED heeft lang op zich laten wachten. Een materiaal (halfgeleider) dat blauw licht kan uitzenden is zeldzaam omdat het per definitie minder stabiel is dan een die rood of groen licht uitstraalt. Een blauwe LED heeft dus een korte levensduur.
Pas in het begin van de jaren negentig lukte het Shuji Nakamura, van Nichia Chemical Industries in Japan voor het eerst om een zogenaamde galliumnitride diode te maken die blauw licht uitstraalt. Vervolgens duurde het nog tot 1997 voordat het Nakamura lukte van deze LED een laser te bouwen die minimaal tienduizend uur meegaat. Ten slotte slaagde het bedrijf Nichia erin om deze blauwe laser aan de lopende band te produceren zodat de prijs daalde van tweeduizend dollar naar enkele dollars per stuk.
Het verschil in golflengte tussen de rode (650 nm) en de blauwe (405 nm) laser is cruciaal voor de hoeveelheid data die op een schijfje past. Hoe kleiner de golflengte, hoe kleiner de vlek waarmee de laserstraal op de schijf schijnt. De putjes waaruit het dataspoor bestaat kunnen dan ook kleiner zijn en de sporen kunnen dichter bij elkaar liggen. Ter vergelijk: de putjes op een DVD zijn ongeveer 400 nm groot, op een HD-DVD of BD zijn ze 150 nm. De sporen liggen respectievelijk 740 nm en 320 nm uit elkaar. Er kan per saldo drie tot vijf keer zoveel data op een nieuwe schijf als op een DVD.
Het artikel is gepubliceerd in Intermediair no. 40, 5 oktober 2006.